"What goes around.... Comes around"

Leugentjes om bestwil, wie doet dat niet af en toe? Uit onderzoek is gebleken dat maar 1% van de bevolking goudeerlijk is en nooit liegt. 94% van de bevolking bestaat uit gewone mensen die liegen binnen de grenzen van de betamelijkheid. En 5% bestaat uit pathologische leugenaars: narcisten en psychopaten. (bron: Job Boersma en Guus Essers, IK WEET DAT U LIEGT: Echt alles over leugens en bedrog voor professionals ISBN 978-94-6126-053-6). 

Ik kende ooit iemand die de hele kluit had belazerd door te zeggen dat hij was afgestudeerd en intussen een succesvolle baan had bij de NAVO. Maar een telefoontje naar de NAVO door één van zijn vrienden maakte duidelijk dat niemand hem daar kende. Het werd duidelijk dat hij alles bij elkaar had gelogen. En ook binnen relaties wordt vaak gelogen. Leven in een leugen als je vreemd gaat, iemand versieren door te zeggen dat je niet bezet bent terwijl thuis je partner met de kinderen zit, vormen van liegen die het vertrouwen ernstig kunnen beschadigen. Ik vind al deze leugens niet vallen onder liegen “binnen de grenzen van het betamelijke” maar ook niet binnen de 5% van de pathologische leugenaar. Bestaat er een restcategorie “leugens omdat je ergens diep van binnen ongelukkig of ontevreden bent maar (nog) niet weet hoe je dit moet aanpakken?”

Enige tijd geleden schreef ik over Aisha die samen met een paar vriendinnen een ander meisje in elkaar had geslagen. Aisha ontkende aanvankelijk maar was zo dapper om uiteindelijk toch te bekennen. Pas had ik weer een kinderzitting en moest één van de vriendinnen van Aisha, Meral, voorkomen. Meral ontkende ook in alle toonaarden. Het toeval trof dat de rechter op de zitting de zaak ook al kende. Hij had de twee andere vriendinnen van Meral en Aisha voor zijn neus gehad en beiden veroordeeld voor de vechtpartij. Kortom, intussen waren drie van de vier meiden gestraft voor het incident en was Meral als laatste aan de beurt.

Meral, intussen 15 jaar oud en niet eerder met politie of justitie in aanraking geweest. In het rapport van de Raad voor de Kinderbescherming las ik al dat er problemen waren geweest op school. Vanwege haar gedrag (brutaal, provocerend en weinig respect voor autoriteitsfiguren) moest ze naar een andere school. Ze spijbelde veel, was niet te motiveren en had lage schoolresultaten. Moeder zou volgens school wel alert zijn op het gedrag van haar dochter en grenzen stellen. Vanwege het spijbelen was er al contact geweest met HALT en Meral had al diverse hulpverleningstrajecten doorlopen. Vanuit Halt was er nog een training geadviseerd maar dat vonden moeder en dochter niet nodig. Op de nieuwe school zou er voldoende hulp komen. Intussen had Meral op die nieuwe school een positieve verandering in haar gedrag laten zien. En de Raad concludeerde verder dat er geen zorgen meer waren. Het advies was een werkstraf. Meral kwam onverschillig en eigengereid over in de zittingszaal. Ze bleef bij hoog en laag beweren dat er die bewuste dag helemaal niets was gebeurd, dat ze wel gesproken had met het slachtoffer maar haar niet had aangeraakt. Dat het slachtoffer een hersenschudding had en oogletsel was “toeval”. En dat een arts dat had geconstateerd en had vermeld in een schriftelijke letselverklaring… tja, dat had toch echt niets te maken met de ontmoeting met Meral en haar vriendinnen. Bovendien was het slachtoffer de volgende dag alweer op school dus klopte het verhaal van de arts niet en stelde het slachtoffer zich mogelijk wel aan.

Toen ik Meral vragen mocht stellen over hetgeen gebeurd was confronteerde ik haar met het feit dat ik eerder Aisha op zitting had gesproken en Aisha zo verstandig en dapper was geweest om uiteindelijk te vertellen wat er echt gebeurd was. Het deed Meral niet zo veel, ze bleef ontkennen en zei zelfs dat Aisha dan had gelogen. En dat was voor mij de druppel… Ineens hoorde ik mezelf zeggen: “Je liegt! Je liegt dat je barst en dat weet je dondersgoed! Zelfs je moeder (die zat achter in de zaal) hou je een leugen voor jongedame!! De advocaat begon wat te sputteren, schrok van mijn ineens felle bewoordingen en gaf aan dat de bekennende verklaring van Aisha niet in het dossier zat dus dat hij daar niets mee kon en het niet mocht worden meegerekend bij de bewijsmiddelen. Daar had hij natuurlijk een punt. Dus kwam ter sprake of Aisha als getuige opgeroepen moest gaan worden. Dat vond ik een lastige. Het zou immers mijn bewijs in de zaak alleen maar sterker maken, maar ik wilde dit Aisha ook niet aan doen. Ze had genoeg problemen aan haar hoofd en had al haar energie nodig om die op te lossen. Dus ik gaf aan dat niet te willen en bedacht dat ik het met het bewijs dat er in het dossier zat ook bij Aisha tot een veroordeling had gebracht. En dat bovendien de andere twee dames ook al veroordeeld waren voor de vechtpartij.

Ik legde Meral nog wel uit waarom ik zo fel was geweest naar haar, in de hoop haar op andere gedachte te brengen en duidelijk te maken dat ik het echt zou waarderen als ze eerlijk was. Maar het had geen zin. Deze eigenwijze jongedame bleef liegen alsof het gedrukt stond. Meral kreeg een werkstraf, het feit werd door de rechter bewezen geacht. Het liegen van Meral had haar niet geholpen.

Liegen in de rechtszaal is wat mij betreft niet liegen binnen de grenzen van het betamelijke. We hebben veelal te maken met serieuze slachtoffers die last hebben van hetgeen hen is overkomen. In dit geval was er lichamelijk letsel, durfde het slachtoffer ook niet meer alleen over straat en had last gehad van nachtmerries. Maar toch is er hier ook geen sprake van pathologisch liegen. Nee, ook hier gaat het volgens mij om de niet bestaande restcategorie… een puber die ergens van binnen (zoals veel pubers) niet echt gelukkig is en (nog) niet weet hoe ze dat moet oplossen.

Kijk en Luister Justin Timberlake - What goes around...Comes around

Reacties