"Clarity"

Toen ik vorig seizoen manager werd van het sportteam van mijn zoon kreeg ik van de club het verzoek een Verklaring Omtrent Gedrag (VOG) aan te vragen. Geen probleem en ook terecht. We willen allemaal dat onze kinderen in veilige handen zijn bij mensen die hen begeleiden. Het gaat hier dan om de gratis VOG. Die is bedoeld voor een specifieke groep vrijwilligers die met kinderen of verstandelijk beperkten werken. En hiermee is het de bedoeling dat seksueel grensoverschrijdend gedrag in vrijwilligerswerk wordt voorkomen.

Die VOG, het is een "ding". In de zittingszalen is er, vooral bij zaken waar kinderen tussen de 12 en 18 terecht staan, grote angst voor een strafblad en de mogelijke gevolgen daarvan bij het zoeken van werk in de toekomst. Vandaag had ik een volwassen meneer op zitting die, niet voor het eerst, verdacht werd van fors huiselijk geweld richting zijn ex-vrouw en kinderen. Hij vond zichzelf slachtoffer van alles en had geen vast adres meer. Overdag hing hij op straat. Toen de rechter vroeg waarom hij geen andere dagbesteding had of misschien mogelijk een baan kon zoeken was het antwoord "Nee, ik krijg geen VOG! Heeft geen zin!".

Maar het blijkt dat er heel veel onduidelijkheden bestaan over de VOG. Dus tijd voor wat helderheid. Niet lang geleden kregen mijn collega's en ik namelijk een presentatie van een meneer van de dienst Justis (voor meer info zie www.justis.nl) Dat is de instantie die beslist over de aanvragen voor een VOG. Het was zeer verhelderend. Het blijkt namelijk dat van alle VOG-aanvragen in 2016 maar 0,38% geweigerd werd. Dat zijn er in totaal 3650 van de 968.300 aanvragen. Het is een fabel dat als je eenmaal een strafblad hebt je nooit meer een VOG krijgt. Er werden in 2016 namelijk 146.800 VOG's verstrekt aan mensen die wel een strafblad hadden. En daarvan waren er 18.200 voor mensen onder de 23. En van de 3650 weigeringen waren er 500 voor de genoemde leeftijdscategorie. De gratis VOG werd aangevraagd voor 82.950 personen en daarvan werden er 100 geweigerd, ook wel 0,14%. (Bron: Ministerie van Veiligheid en Justitie)

Hoe zit dat dan? Allereerst is een werkgever niet verplicht om voor al zijn personeel een VOG aan te vragen. Er is een aantal sectoren waarbij het wel verplicht is. Dat zijn de taxi-sector, de kinderopvang-sector, de zorg-sector en de onderwijs-sector. Als je nog scholier bent kun je voor sommige stageplaatsen wel een VOG nodig hebben, bijvoorbeeld voor de opleiding Beveiliging en de opleiding Veiligheid en Vakmanschap. Dus er zijn genoeg banen denkbaar waarvoor je geen VOG nodig hebt.

Maar stel dat je toekomstig werkgever er wel om vraagt, hoe gaat de screening dan in zijn werk? Allereerst is er een zogeheten objectief criterium: men kijkt of binnen de terugkijktermijn een voor de functie relevant strafbaar feit is gepleegd.  En er is een zogeheten subjectief criterium: een belangenafweging.

De termijn waarop men terugkijkt, hoe lang is dat nou eigenlijk? In het algemeen kijkt Justis bij volwassenen 4 jaar terug, bij jongeren onder de 23 2 jaar. Voor iedereen geldt dat wel de kanttekening wordt gemaakt dat het anders is als er een ernstig geweldsfeit is gepleegd of een zedenmisdrijf. Voor de genoemde doelgroepen waarbij de VOG verplicht is wordt er langer terug gekeken, namelijk 5, 8, 10 of zelfs 30 jaar. En als iemand zich schuldig heeft gemaakt aan een zedendelict wordt altijd alles bekeken.

Als er wordt gekeken naar dat strafblad tellen veroordelingen mee, maar ook geaccepteerde transacties die het OM heeft aangeboden zonder tussenkomst van de rechter, strafbeschikkingen, openstaande zaken en zaken die om een specifieke reden geseponeerd zijn (daarbij moet je bijvoorbeeld denken aan een sepot omdat de verdachte zelf ook is getroffen door het feit dat hij heeft gepleegd). Als een jongere een keer bij Bureau Halt is geweest telt dat niet mee, net zoals iemand die is vrijgesproken of als het OM niet-ontvankelijk is verklaard.

Maar dan zijn we er nog niet, want wanneer is het gepleegde feit op het strafblad nou een "relevant" strafbaar feit te noemen? Daarvoor kijkt men naar de omschrijving van de functie waar iemand op solliciteert, de screeningsprofielen die voor een functie worden opgesteld en de risicogebieden binnen de functie. En vervolgens wordt er dan beoordeeld of, als de persoon die solliciteert nog een keer eenzelfde feit zou plegen als op zijn of haar strafblad, dit een belemmering zou vormen voor de functie omdat er dan sprake zou zijn van een risico voor de samenleving. Volg je het nog?

Wat voorbeelden. Iemand die veroordeeld is voor witwassen of bijvoorbeeld het beroven van een bank zal niet een VOG krijgen als hij in de banksector wil gaan werken. En iemand die al regelmatig is veroordeeld voor dronken rijden, verkeersongevallen of te hard rijden zal niet een VOG krijgen als hij als taxichauffeur aan de slag wil.

En dan nog dat subjectieve criterium: de belangenafweging. Hierbij wordt de vraag gesteld wat er zwaarder weegt: het risico voor de maatschappij of het belang van de aanvrager. Het antwoord op deze vraag is afhankelijk de afdoening van de strafzaak (een geldboete krijgen of een lange gevangenisstraf zegt wel iets over de zwaarte van het gepleegde feit), het tijdsverloop (hoe lang is het geleden dat de aanvrager zijn straf heeft gekregen) en hoe vaak heeft de aanvrager al straffen opgelegd gekregen.  Daarnaast wordt ook gekeken naar de persoonlijke omstandigheden van de aanvrager, de omstandigheden waaronder het strafbare feit is gepleegd (als je in een verkeersongeval terecht komt omdat je niet goed oplette is dat anders dan wanneer je reed met drank op en een ongeval veroorzaakte), en er wordt gekeken naar de (jeugdige) leeftijd van de aanvrager.

Let wel, bij zedenmisdrijven is er een verscherpt beleid. Daar is de beoordeling van de belangenafweging extra streng. Zo kun je bedenken dat iemand die een zedenverleden heeft en solliciteert bij een basisschool niet snel aan de bak zal komen. Terwijl conciërge bij een bejaardentehuis misschien wel mogelijk is.

Er leven dus heel veel fabels rond de afgifte van een VOG. In 2016 waren er immers in totaal 964.650 mensen (bijna een miljoen) die hun VOG kregen. Voor jongeren is er intussen een voorlichtingsfilm gemaakt en online gezet. En ook voor mensen die met jongeren werken. Misschien handig om een keer te bekijken. (Klik op jongeren of jongerenbegeleider)
En die meneer op zitting had dus echt nog voldoende mogelijkheden om aan het werk te komen. De afgifte van een VOG was geen excuus om maar de hele dag te nietsen en alles en iedereen maar de schuld te geven van zijn situatie. 

Kijk en luister John Mayer - Clarity (Acoustic)
Kijk en luister John Mayer - Clarity

Reacties

  1. Ik ben in 1992 veroordeeld tot 4,5 jaar celstraf voor poging tot moord op 2 agenten,gelukkig alleen 1 man lichtgewond.Daarna niets meer,telt deze regel dan ook nog?Mvgr.C.de Visser

    BeantwoordenVerwijderen
  2. In principe is dit langer dan 4 jaar geleden, maar het is wel een ernstig geweldsincident. In die gevallen wordt er oha langer terug gekeken. Het zal vooral afhangen van de functie waar je naar solliciteert. Maar gelet op het feit dat er daarna nooit meer iets is voorgevallen zou het kunnen dat je hier niet echt meer consequenties van ondervindt.
    grt
    Gabriëlle

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Door Kevin Stayner Uit: "verwrongen zonde"

    Zij die de rechtspraak al dan niet beleidsmatig, al dan niet (in)direct vertegenwoordigen en die tevens, willens en wetens, de democratie welke deze rechtstaat ons biedt beschamen; in de vorm van het te buitengaan van hun rechten en plichten, welke voor een ieder in Nederland geldt, doch voor hen in die positie in het bijzonder, middels het misbruiken van hunner kennis, positie, connecties en andere mogelijkheden, met als doelstelling hun en/ of de belangen van anderen veilig te stellen, ter hunner gunste te beslechten, om zodoende een rechtvaardige straf te ontlopen en/ of te verzachten, ondermijnen de geloofwaardigheid van ons strafrechtstelsel. Zij die deze personen/ of hun feiten, of daar waar men een ernstig vermoeden kan hebben van..., in bescherming nemen/ dekken, brengen de integriteit van de gerechtelijke macht ernstig in het geding.

    De voorbeeldfunctie welke deze mensen bekleden en hun invulling daarvan, verschaft anderen echter generlei zins het recht om op gelijke wijze te handelen.
    Democratie betekent ook in gelijk mate berechten; ongeacht des persoons: afkomst, positie, opleiding, netwerk.

    Uit "Verwrongen zonde" © 2016 Kevin Stayner

    BeantwoordenVerwijderen

Een reactie posten