"Talk"

"Ik beroep me op mijn zwijgplicht!" Een uitspraak waar ik altijd een beetje om moet grinniken als een verdachte dat in de rechtszaal zegt. Zwijgplicht... het staat in ons Wetboek van Strafvordering iets anders verwoord. Het is geen plicht maar een recht. Een rechter die de verdachte verhoort of een ambtenaar die dat doet (denk aan de politie) mag niet een verdachte op zo'n manier ondervragen over hetgeen waar hij van verdacht wordt waardoor uiteindelijk gesteld kan worden dat de verklaring niet in vrijheid is afgelegd. Een verdachte is niet tot antwoorden verplicht. Artikel 29 van ons Wetboek van Strafvordering (WvSv) is het artikel waar een verdachte zich op beroept als hij dus zwijgt.

Waar komt dit nou eigenlijk vandaan? Ten grondslag aan dit artikel ligt een belangrijk beginsel, het nemo-teneturbeginsel. Dit houdt in dat niemand verplicht of gedwongen kan worden om mee te werken aan zijn eigen veroordeling. De aanvankelijke bedoeling hiervan is dat elke vorm van marteling dient te worden uitgesloten. Iemand martelen totdat hij of zij gaat praten is uit den boze. Dit deel van artikel 29 WvSv heet ook wel het pressieverbod.  Overigens bestaan er in ons land uitzonderingen op het nemo-teneturbeginsel. Als je bijvoorbeeld verdacht wordt van het rijden onder invloed moet je je medewerking verlenen aan een ademanalyse of bloedproef.

Zodra je gehoord gaat worden omdat je verdachte bent van een strafbaar feit hoor je ook gewezen te worden op het feit dat je niet verplicht bent te antwoorden. We kennen allemaal de Engelse variant hiervan wel uit films en tv-series "You have the right to remain silence. Everything you say can and will be used against you" Als je dit te horen krijgt heb je de cautie gekregen. Een verdachte erop wijzen dat hij niet verplicht is te antwoorden heet namelijk zo. Hiermee is het de bedoeling een verdachte zich bewust te laten zijn van dit recht, het zwijgrecht. Als je de cautie niet krijgt voordat je wordt gehoord mag je afgelegde verklaring in principe niet mee tellen als bewijs. Daar is wel een uitzondering op, namelijk als je door het niet geven van de cautie als verdachte niet in je belangen bent geschaad. Hierbij kun je denken aan een verdachte die eerst een verklaring aflegt zonder de cautie maar daarna met de cautie precies hetzelfde verklaart.

Dat zwijgen... en vooral als een verdachte zelf misschien wel zou willen praten maar een advocaat adviseert dit niet te doen....ik heb er met enige regelmaat zo mijn twijfels bij. Eerlijkheid duurt het langst wat mij betreft. Al snap ik best dat je niet mee wilt werken aan je eigen veroordeling. Maar aan de andere kant, dan had je je maar beter moeten gedragen. Vooral bij minderjarigen vind ik het lastig als advocaten hun cliënt adviseren te zwijgen. Ik heb het al wel eens eerder geschreven dat we onze kinderen proberen op te voeden als eerlijke, integere volwassenen, althans, dat is denk ik bij velen wel de intentie. Hoe tegenstrijdig is het dan als je kind iets doet wat strafbaar is, waar het bewijs ook duidelijk van aanwezig is, maar waarbij dan wordt gezegd dat ze maar beter niet eerlijk de waarheid kunnen vertellen, beter kunnen zwijgen want dan komen ze er misschien wel mee weg en krijgen ze geen straf... Welk beeld roept dat op bij een jongere die nog volwassen moet worden? Als een jongere uiteindelijk eerlijk opbiecht wat er is gebeurd is dat voor mij ook vaak een reden om een lagere straf te eisen dan wat ik aanvankelijk misschien in gedachte had. Eerlijkheid mag beloond worden.

Afgelopen week zag ik een zaak van een collega op zitting. Het ging om een pro forma-zitting en de verdachte werd verdacht van moord of uitlokking van moord, danwel medeplichtingheid eraan, en dat zou hij samen met anderen hebben gedaan. Hij zat vast maar had vanuit het huis van bewaring laten weten dat hij niet aanwezig wilde zijn bij de zitting. Op cruciale vragen in het verhoor door de politie had de verdachte zich beroepen op zijn zwijgrecht. Zijn advocate was er wel en legde uit dat haar cliënt onterecht vast zat. Het bewijs hing van roddel en achterklap aan elkaar en appjes die gevonden waren op de telefoon van verdachte gingen niet over de moordlocatie maar over een plek waar hij hoopte seks te gaan regelen. Haar cliënt had HELEMAAL NIETS TE VERBERGEN. De rechter vroeg vervolgens of de verdachte dan alsnog van plan was antwoord te gaan geven op de vragen waar hij tot op heden op had gezwegen.  De advocate reageerde dat zij nu toch had uitgelegd hoe het zat... "dan was het toch nu allemaal helder en duidelijk?". De rechter gaf aan dat hij zelf nog wel wat vragen had willen stellen aan de verdachte, dat hij het jammer vond dat de man er niet was. "Meneer de voorzitter, mijn cliënt kan heel goed zingen (de jongen was lid van een rapgroep) maar is verbaal niet sterk. Vandaar dat hij er niet is en ik u vandaag heb uitgelegd hoe het zit. Wat mij betreft zijn er onvoldoende bewijsmiddelen voor hetgeen waar hij van verdacht wordt en kunt u nu de beslissing nemen dat hij weer op vrije voeten mag komen..." Helaas voor deze advocate ging de rechtbank hier niet in mee en moet haar cliënt langer vast blijven zitten. En dat hij toch nog zou gaan verklaren over de dingen waar hij "niets over te verbergen had" bleef een onwaarschijnlijkheid.

Zwijgen is dus als verdachte je goed recht, ik vraag me alleen wel met enige regelmaat af of het nou echt in het belang van de verdachte is dat hij dat doet...

Kijk en luister Coldplay - Talk

Reacties

Een reactie posten