"Victims"

Kom niet aan mijn kind want dan kom je aan mij! Ik vermoed dat zo ongeveer iedere vader of moeder dit herkent. Mijn elfjarige kwam afgelopen week thuis met de mededeling dat zijn “haat-liefde-vriendin” uit de klas had gezegd dat hij goed “te dissen” was. En ze “dist” er af en toe behoorlijk op los. Nou heeft ze vrees ik wel een beetje gelijk, maar ik zag ook zijn verdrietige snoetje en ik merkte dat ik even bedacht hoe ik haar daar eens op zou gaan aanspreken. Zoonlief is intussen in de fase dat hij zich rot zou schamen als ik dat daadwerkelijk zou doen dus een advies hoe hij om moest gaan met dit zuigende gedrag was beter op zijn plaats. 

Dit is allemaal redelijk onschuldig maar toch merk ik al dat ik het niet echt leuk vind dat hij slachtoffer wordt van het treitergedrag. Maar wat doet het met je als ouder als je kind slachtoffer wordt van een misdrijf? Ik had afgelopen week een slachtoffergesprek met een jongedame (15 jaar) en haar ouders omdat het meisje samen met een vriendin bij een bezoek aan Walibi in elkaar geslagen was door een groepje Amsterdamse tienermeiden. Ze waren allemaal op schoolreisje. Ze kenden elkaar niet, kwamen uit hele andere delen van het land. De Amsterdamse dames wilden in een van de achtbanen en drongen voor in de rij. De latere slachtoffers zeiden daar wat van en dat resulteerde na het achtbaanritje in een hele nare confrontatie. Het slachtoffer werd in eerste instantie aan haar haren getrokken en vervolgens met vuisten in haar gezicht geslagen. Ze belandde op de grond en toen ze daar lag werd ze geschopt, tegen haar lichaam en tegen haar hoofd. Ze raakte kort bewusteloos en werd uiteindelijk met de ambulance afgevoerd. Een heftig incident waarvan je je afvraagt waar het in hemelsnaam voor nodig is.

De ouders van het meisje wilden samen met hun dochter graag een slachtoffergesprek een paar dagen voor de zitting. Tijdens zo’n gesprek legt de officier (al het even kan samen met iemand van het slachtofferloket) uit wat er op de zitting gaat gebeuren. Voor slachtoffers is het goed te weten dat dat confronterend kan zijn. De details van hetgeen hen is overkomen worden besproken en er is een advocaat die de belangen van zijn cliënt zal behartigen. En dat kan best vervelend zijn als je hoort dat de advocaat zegt dat het anders is gegaan dan het slachtoffer heeft gezegd, en dat het slachtoffer het misschien wel aan zichzelf te danken heeft. Ook vertellen we in een dergelijk gesprek wat je ongeveer kunt verwachten qua strafeis.

De verdachten waren hier meisjes van ongeveer 15 jaar die niet eerder met politie of justitie te maken hadden gehad. Ze kwamen uit redelijk stabiele gezinnen en hadden deels door hun ouders al behoorlijk op hun donder gehad. Daarnaast hadden ze bekend en ook aangegeven dat ze er spijt van hadden. Allemaal elementen die van invloed kunnen zijn op de hoogte van de straf.  Goed dus om een slachtoffer hiervan op de hoogte te stellen en de verwachtingen te managen.

Voor mij als officier is het nuttig zo’n gesprek te hebben. We lezen op papier uiteraard hoeveel impact dit soort zaken hebben op mensen, en maken privé zelf ook wel eens nare dingen mee, maar het is soms goed om de frustratie, boosheid en het verdriet van een slachtoffer face to face te ervaren.

Ik trof hier een meisje dat nog steeds veel last had van wat er was gebeurd. Nog steeds schrok ze als iemand aan haar hoofd zat, naar Walibi wilde ze nooit meer. Ze was intussen van de HAVO naar de MAVO gegaan. Ze wilde uiteindelijk naar het HBO maar door dit hele voorval wilde ze dat via het MBO en nooit meer naar de HAVO.

Toen ik vertelde dat het op een strafzitting in eerste instantie draait om de verdachte en ik ook altijd moeite doe om met de pubers op zitting in gesprek te gaan zag ik de vader van het meisje boos worden.  Ik legde uit dat ik altijd graag wil weten wie ze zijn, waarom ze iets hebben gedaan en waar ze in het dagelijks leven blij van worden. Als ze even hun zenuwen kwijt kunnen door te vertellen over hun hobby’s maak je vaak echt contact en zijn ze beter te bereiken als je ze wilt vertellen waarom hun gedrag niet geaccepteerd wordt en dat ik dus een straf ga eisen. En op zo’n moment kun je ze ook duidelijker maken hoeveel impact hun gedrag op het slachtoffer heeft gehad.

Vader en moeder maakten zich nog steeds veel zorgen om hun dochter. Het meisje wilde eigenlijk liever helemaal niet meer praten over het voorval. Door het te verzwijgen hoopte ze dat het niet meer bestond. Maar dat was voor haar ouders geen optie. Al zagen ze ook in dat ze hun dochter niet konden dwingen. Ze waren ervan doordrongen dat het beter is om dit soort dingen goed te bespreken, eventueel met een psycholoog, zodat je het echt een plekje kunt geven. Dat was hier nog steeds niet gebeurd en vader sprak zijn vrees uit dat hoe langer zijn dochter het weg stopte, hoe groter de schade zou kunnen worden. Maar het meisje gaf aan dat ze bang was een gesprek met iemand aan te gaan omdat ze dan alles weer in haar herinnering op moest halen. Een behoorlijk dilemma voor het gezin want het hele gebeuren had nog dagelijks invloed op hen.

Vader en moeder gaven aan dat in ieder geval een van hen op de zitting aanwezig zou zijn. Dan konden ze namelijk ook een toelichting geven op de schadevergoeding die ze wilden van de verdachten, en ze konden nog een laatste update geven over hoe het nu gaat met hun dochter en wat dit binnen het gezin veroorzaakte. Hun dochter wist nog niet of ze zou komen, ze was bang voor de confrontatie met haar belagers.

Na afloop van het gesprek toonden we ze de zittingszaal. Om vast te kunnen zien wie waar zou zitten tijdens de zitting en ook de fysieke afstand te kunnen zien tussen verdachten en waar ze zelf zouden zitten. Ik had het idee dat de ouders daarmee ook hoopten dat hun dochter zou besluiten mee te komen naar de zitting… om wellicht iets in gang te zetten zodat de verwerking echt kon gaan plaatsvinden en het gezin weer in rustiger vaarwater terecht kon komen…?

Maandag 22 februari aanstaande is het de Dag van het Slachtoffer. Als Openbaar Ministerie staan we die dag extra stil bij slachtoffers en hoe wij als OM met ze omgaan en om willen gaan. Volg mij op twitter @gabhop zodat ik je op de hoogte kan houden van mijn activiteiten in de media mbt deze dag.

Kijk en luister Culture Club - Victims