"Slapen....ik wil slapen, ik moet slapen!!" dreunde door mij hoofd toen ik me voor de zoveelste keer op mijn andere zij draaide. Gisteravond zette ik de wekker voor vandaag om 5:15. Als ik weet dat ik zo vroeg op moet is in slaap vallen meestal een klus. Op een zeker moment bedenk ik me dan dat je door gewoon rustig op bed te liggen vast ook wel wat uitrust. Dat is het moment waarop het gevecht met mezelf in hevigheid afneemt en Klaas Vaak uiteindelijk toch zijn weg naar mij weet te vinden.Waarom zo vroeg op? Omdat ik te gast was in Goedemorgen Nederland van omroep WNL. Deze week bestaat het programma "Opsporing Verzocht" namelijk 35 jaar en dat is een mooie reden om daar uitgebreid aandacht aan te besteden. Op 15 november 1982 werd de allereerste reguliere uitzending van het programma uitgezonden. Er waren twee proefuitzendingen aan vooraf gegaan. Die eerste uitzending leidde meteen tot het oplossen van een moordzaak op een dame in Breda. Nu zijn we 1284 uitzendingen, heel wat presentatoren (herinner je je Will Simon nog? Of Jaap van Meekren, Catherine Keyl en Nelleke van der Krogt?), en vooral heel veel zaken en oplossingen daarvan verder.
Als een zaak op TV komt in Opsporing Verzocht (of een ander opsporingsprogramma) is er veel overleg tussen politie, het Openbaar Ministerie (OM) en de programmamakers aan vooraf gegaan. Niet ieder strafbaar feit waar we beelden van hebben komt op TV. Als OM moeten we ons houden aan de Aanwijzing Opsporingsberichtgeving. Als we beelden uitzenden (=opsporingscommunicatie inzetten) is dat omdat we verdachten van strafbare feiten willen aanhouden. Hierbij moet het gaan om een feit waarvoor een verdachte in voorlopige hechtenis kan komen te zitten. De feiten waar dit op staat zijn genoemd in artikel 67 lid 1 van het Wetboek van Strafvordering. Je kunt hierbij bijvoorbeeld denken aan woninginbraken, verkrachting, doodslag, moord, zware mishandeling en oplichting. Daarnaast kijken we naar proportionaliteit en subsidiariteit. Dat betekent dat we opletten of het in zetten van het middel, dus het uitzenden van beelden en daarmee mensen vragen of ze zich willen melden als ze iets van de zaak weten, in verhouding staat tot het beoogde doel namelijk het vinden van de verdachte en het oplossen van de zaak. Oftewel is het uitzenden van beelden proportioneel? Daarnaast de vraag of het inzetten opsporingscommunicatie wel subsidiair is, dat wil zeggen dat we moeten kijken of het inzetten van een eventueel lichter middel tot een oplossing kan leiden. Pas als dit niet het geval is kunnen we ervoor kiezen om beelden uit te zenden.
We maken met het uitzenden van beelden waarbij we iemand aanwijzen als verdachte namelijk een grote inbreuk op de privacy van deze persoon. Veel mensen zullen zeggen "Nou en, dan had hij of zij maar niet iets moeten doen wat niet mag!" maar er zijn gevallen te bedenken waarbij je iemand liever niet de media in wil slingeren. Denk bijvoorbeeld aan je puberkind dat éénmalig een enorm domme jeugdzonde begaat. Als wij dan beelden uitzenden kan dat iemand zijn leven lang achtervolgen omdat het ook op internet rond gaat. Je kan ook denken aan een verdachte die geestelijk heel ziek is en in die hoedanigheid iets heel doms heeft gedaan wat hij of zij eigenlijk zelf helemaal niet meer weet. Ook dat kan een reden zijn om iemand niet te tonen.
Vooraf aan een uitzending van Opsporing Verzocht worden alle zaken dus besproken met het OM. Daar is een officier van justitie die het onderzoek doet naar de bewuste zaak. Deze OvJ doet de eerste check en kijkt dus of een zaak voldoet aan de vereisten om uit te gaan zenden. Daarna wordt de zaak nog voorgelegd aan de persofficier die namens de hoofdofficier gemandateerd is om toestemming te geven voor uitzenden. In hele heftige zaken zal er altijd ook overleg zijn met de hoofdofficier zelf. En als we op zoek zijn naar iemand waarvan we weten hoe diegene heet, die naam bekend gaan maken en ook een foto willen tonen moeten we niet alleen toestemming hebben van de hoofdofficier maar ook van één van de procureurs-generaal die samen de landelijke leiding van het OM vormen.
Zaken die in Opsporing Verzocht komen hebben dus al een uitgebreid traject doorlopen. Een traject waar de gemiddelde kijker geen weet van heeft maar wat wel noodzakelijk is om ervoor te zorgen dat alles loopt volgens de regels.
Kijk en luister Elbow - Golden Slumbers
Zéven uur!!!! Ja zeg! Zeven uur!!! Ben ik er voor op moeten staan. Dat is niet normaal meer. En dan nóg!!! Was het met "Uitzending Gemist" niet, nauwelijks, alleen met enorm ontzettend veel moeite en taaie vasthoudendheid terug te vinden. Sjonge sjonge sjonge, je vaste club van aanhangers moet er wél wat voor over hebben zeg! Maar goed. We doen het graag, tot meerdere eer en glorie van het vaderland, zullen we maar zeggen. Af en toe vielen je oogjes naast Syp bijna dicht, maar je hield je kranig. - Dóórgaan! Dóórgaan! Riep ik. In die 35 jaar is er bij Opsporing Verzocht, (naar model van wijlen Zimmermanns "XY Ungelöst" ) wel het een en ander veranderd en verbeterd. Aanvankelijk was de presentatie stijf, statig, doods, saai maar gezaghebbend, en zelfs vermanend in gemeenschappelijke verontwaardiging van het volk. Het leek net, alsof Will Simon in dienst van de politie was gegaan. Dat bracht niet veel kijkers. Zelfs de politie was groot tegenstander, van het programma Opsporing Verzocht. "De burgerij heeftzich daar niet mee te bemoeien. Wij doen het zelf wel," zei de politie. Het volk kon er tóch niets van, en kreeg al klappen om de oren genoeg. Anniko van Zanten viel als jong timide poppetje uit haar nestje, en kwam, héél erg piepjong, de presentatie heel voorzichtigjes en geleidelijk naar een nieuw hoger modern en nooit vertoond goed plan brengen. Intussen doet zij het nog veel beter. Haar vaste clan van politie-vertegenwoordigers is mooi goed ingeschoten. Met respect voor eigen waardigheid. Het programma heeft zijn plaats gekregen en loopt als een trein. Soepel, geolied, gejaagd door de wind, en feilloos van greep. Het is de moeite waard, -geworden-, ... om ernaar te kijken. Het is dan nu ook wel langzamerhand aannemlijk geworden, dat het zo nog wel enige tijd zal blijven. Dank voor je kundige medewerking aan het programma. Succes. Groet, Jules Zollner. Een kritische kijker.
BeantwoordenVerwijderen