"Hoofd, schouder, knie en teen"

"Hoofd, schouder, knie en teen, knie en teen!" Een paar weken geleden stond ik in een volle kerk met grotendeels volwassenen het ritueel bij bijgaande woorden uit te voeren. Vrijwel iedereen stond met ogen vol tranen en tegelijkertijd een glimlach mee te doen. We namen afscheid van een klein meisje van 1,5 jaar die plotseling overleden was. Haar broertje en zusje hadden bedacht dat dit ter afsluiting van de herdenkingsbijeenkomst de mooiste manier was om afscheid te nemen van hun zusje. Een prachtig mooi vrolijk levendig meisje dat ineens ziek was geworden, de artsen hadden haar niet kunnen redden en haar ouders zaten binnen 48 uur met een levensgroot verdriet, een gebroken hart. Hun wereld stond en staat volledig op zijn kop. Zelden heb ik een groter verdriet gezien en zoveel volwassen mensen in een ruimte zo van de kaart zien zijn.

Je kind overleven... het is denk ik het ergste dat je als vader en moeder kunt meemaken. Het is zo onnatuurlijk. Het hoort gewoon niet en mag niet gebeuren! Maar toch gebeurt het, door ziekte, door noodlottige ongelukken, door mensen die andere mensen iets aandoen. Ik sta niet vaak met mijn mond vol tanden maar in dit soort gevallen weet ik niet goed wat te zeggen. "Hoe gaat het met je?" klinkt te stom en ongepast. Natuurlijk gaat het simpelweg klote met ouders die verder moeten zonder hun geliefde zoon of dochter. "Het komt weer goed", nee, natuurlijk niet, het kindje komt niet meer terug. "Jullie komen er wel bovenop"... ik zou zelf niet weten hoe ik dat zou moeten doen als mij zoiets zou overkomen... dus ook dat klinkt als totaal ongepast. Het enige wat je kunt doen is laten weten dat je er voor ze bent, laten weten dat je aan ze denkt en er zijn als ze willen praten of  in je gezelschap willen zijn.

Als officier van justitie krijg je ook te maken met dit soort verdriet bij nabestaanden. In het team waar ik sinds 1 februari werkzaam ben hebben mijn collega's in de afgelopen jaren onderzoeken gedraaid naar de vermissing van de broertjes Julian en Ruben, de vermissingen van Romy en Savannah en de vermissing van Anne Faber. Zaken die uitgebreid in de media zijn geweest of nog zijn. Op mijn vorige werkplek was een collega bezig met de ontvoering van Insiya en mijn Haagse collega's doen momenteel onderzoek naar de dood van de aanvankelijk vermiste Orlando.

Jaarlijks zijn er in Nederland zo'n 40.000 vermissingen waarvan het overgrote deel binnen een paar dagen weer terecht is. Het gaat in het merendeel van de gevallen niet om strafrechtelijke vermissingen. Maar helaas is er dus een heel klein deel waarbij dat wel het geval is en waarbij de afloop dan ook nog noodlottig is. Bij een strafrechtelijke vermissing is het doel van het onderzoek uiteraard de vermiste vinden en de verdachte opsporen. Daarbij worden bijzondere opsporingsmiddelen ingezet en kunnen ook opsporingsberichten via de media verspreid worden.

We zien steeds vaker bij dit soort zaken dat via social media nog veel meer aandacht krijgen. Dat kan komen omdat familie en vrienden van de vermiste actief zijn op bijvoorbeeld Facebook en Twitter. Of omdat het slachtoffer iemand is waar veel mensen zich mee kunnen identificeren. Bijkomend verschijnsel is dat mensen willen helpen, iets willen doen. Dat gaat van het delen van een vermissingsbericht tot het daadwerkelijk fysiek helpen bij zoekacties. Dat is mooi en kan enorm helpen.

Maar er zit helaas soms ook een andere kant aan het veelvuldig willen berichten over een vermissing in de media en op social media. We maken mee dat er totaal verkeerde berichten naar buiten komen die voor de familie heel pijnlijk kunnen zijn, zoals een bericht dat het lichaam is gevonden terwijl dat nog helemaal niet zo is. Of mensen gaan allerlei rare complottheorieën over het slachtoffer en zijn of haar verdwijning naar buiten brengen die niet kloppen. Ook dat is voor familie en vrienden heel vervelend. We hebben ook meegemaakt dat er ineens berichten verschenen over een mogelijk betrokken auto. Dat creëerde onterechte onrust in een bepaalde regio wat zijn weerslag kan hebben op het werk van de politie.

Over dit soort zaken zijn we dan ook in gesprek met politie en journalisten om met elkaar te bespreken hoe we om kunnen gaan met dit soort zaken die maatschappelijke onrust veroorzaken. Het medialandschap is in de afgelopen decennia veranderd maar het verdriet van een vermissing, en zeker als het een slechte afloop heeft, moeten we niet met nog meer ellende willen belasten dan nodig.

Je kind overleven... dat wens je niemand toe. Dat is een onbeschrijflijk oneerlijk niet te bevatten groot verdriet. Als je je kind moet missen dan heb je als vader en moeder genoeg om mee te dealen, dan moet je ook niet nog bezig zijn met bijkomende zaken die ontstaan door verkeerde berichten in de media of op social media.

Als vader en moeder wil je je kind aan kunnen raken zolang jij leeft... hoofd, schouders, knie en teen...kunnen horen, kunnen zien en kunnen ruiken.... oren, ogen, puntje van je neus...

Kijk en luister Hoofd, Schouder, Knie en Teen


Reacties