"Let It Go"

"Het is ook niet zo dat u niet voor euthanasie in aanmerking kunt komen als u geen euthanasieverklaring heeft. Als u uw wens direct aan uw arts vertelt, kan hij een procedure in gang zetten". Voor me lag een voorlichtingsfolder van KWF Kankerbestrijding: "Kanker... als je weet dat je niet meer beter wordt". Ineens hield alle behandeling op, was er op maandag nog een dosis immuuntherapie ingegaan in het Antonie van Leeuwenhoekziekenhuis, op woensdag veroorzaakte een nog niet eerder ontdekte uitzaaiing een hersenbloeding. En dat was het begin van het definitieve einde. 

De eerste dagen kon hij niet praten en was rechts verlamd. Langzaam aan herstelde dat een klein beetje... en wist hij uit te brengen dat hij zo niet verder wilde. En dat begrepen we (mijn andere broer, mijn zussen, mijn moeder, ik en zijn vrienden) allemaal volledig. Iemand die ten tijde van chemotherapie en alle andere behandelingen erna nog continue gesport had, zeer gedisciplineerd was omgegaan met zijn ziekte en echt alles op alles had gezet om zo lang mogelijk een goede kwaliteit van leven te hebben, daar was deze situatie geen doen voor. Hij zat half april verdorie nog 30 kilometer op zijn racefiets!

Vanuit het werk krijg ik regelmatig schouwartsen aan de telefoon om een lichaam vrij te geven na een goed uitgevoerde euthanasie. Maar nu was het ineens in de privésfeer aan de orde. Dus ik verdiepte me er vanuit een andere positie nog eens in. Een schriftelijke euthanasieverklaring was er namelijk niet. Zo'n verklaring regelen, net als nadenken over hoe hij zijn uitvaart zou willen of wie wat van zijn spullen moest krijgen, dat was de handdoek in de ring gooien. En hij wilde juist zo lang mogelijk daar nog niet aan hoeven denken en had dus al die dingen uitgesteld. Nu was er geen ontkomen meer aan...

Artikel 293 Wetboek van Strafrecht lid 1 bepaalt dat het strafbaar is om, als iemand uitdrukkelijk en ernstig daarnaar verlangt, het leven van diegene opzettelijk te beëindigen. Artikel 294 Wetboek van Strafrecht stelt dat het ook strafbaar is om een ander aan te zetten tot zelfdoding of opzettelijk te helpen bij zelfdoding of om iemand middelen daartoe te verschaffen. Uitzondering is er voor artsen indien zij voldoen aan de zorgvuldigheidseisen zoals die staan in artikel 2 van de Wet toetsing levensbeëindiging op verzoek en hulp bij zelfdoding, en hiervan melding doen aan de gemeentelijke lijkschouwer. Deze lijkschouwer meldt het overlijden dan op zijn beurt aan de officier van justitie omdat het een niet natuurlijke dood betreft. Als officier vragen wij de schouwarts of de procedure voor euthanasie naar zijn of haar mening op een juiste wijze is doorlopen en of er eventueel bijzonderheden te melden zijn. Als alles is gegaan zoals het hoort geven wij het lichaam telefonisch vrij. Daarna bevestigen we dit schriftelijk door een handtekening te zetten onder het formulier dat naar de gemeente gaat zodat de familie over het lichaam beschikt en de uitvaart geregeld kan gaan worden.

Om euthanasie toe te passen dient een arts een stappenplan te doorlopen. Kort gezegd moet de arts van de patiënt horen dat diegene, als er sprake is van uitzichtloos en ondraaglijk lijden, niet verder wil leven. Daarna krijgen zowel arts als patiënt bedenktijd. Voor de patiënt om het zelf nog eens te overwegen of met familie te bespreken en voor de arts om te overwegen of hij achter het verzoek kan staan én/of hij nog meer informatie nodig heeft. Als de wens van de patiënt blijft bestaan en de arts is akkoord met het verzoek moet de arts een tweede arts inschakelen. Deze tweede arts heet de SCEN-arts en ook die zal van de patiënt moeten horen dat deze euthanasie wil. Als de SCEN-arts ook akkoord is kan de verdere procedure in gang gezet worden en kan het tijdstip van de euthanasie worden bepaald. Op de dag zelf zal de arts nog een keer aan de patiënt vragen of deze er nog steeds achter staat. Na het toedienen van de euthanasie-middelen zal de arts het overlijden vast stellen zodra dit intreedt, en dan de schouwarts laten komen om deze ook de dood te laten constateren. De schouwarts belt daarna dus met de officier.

"Het moet niet te lang duren" zei hij toen hij weer onder woorden kon brengen wat hij wilde. Tegen de één had hij het over 2 tot 3 dagen, tegen de andere 2 tot 3 weken, en ik hoorde ook 2 tot 3 maanden voorbij komen. Door de hersenbloeding was het besef van tijd weg, zo bleek gaandeweg. Ik bedacht me dat ik met één van de schouwartsen in Midden Nederland altijd een extra prettig contact had. Een muziekliefhebber bleek uit het contact wat we zakelijk hadden (soms gaan telefoongesprekken ook even over iets anders). Het leek me bijzonder en passend als hij de schouwarts zou zijn die langs zou komen als het zover was. Muziek en mijn broer, immers ook een onafscheidelijke combinatie. En ik realiseerde me ook dat deze schouwarts zou moeten bellen met één van mijn directe collega's die dan het lichaam vrij zou moeten geven. Ook voor die beslissing en handtekening wilde ik dat het een persoonlijk tintje zou hebben. En dus ontstond in mijn hoofd ook daar een persoon bij. Als, dan zo persoonlijk mogelijk.... mijn broer verdient het allerbeste en allermooiste en meest persoonlijke!

Maar vervolgens bedacht ik me dat ik dan misschien voor deze mensen wel een ongemakkelijke situatie zou creëren. Dit soort processen moet immers zo onafhankelijk mogelijk plaats vinden en de professionals die benaderd worden moeten op geen enkele manier persoonlijk betrokken zijn. Overlaten aan het lot dus, regie uit handen geven... laten gaan zoals het loopt... Het zijn allemaal bekwame vakmensen dus het zou hoe dan ook wel goed komen.

"U kunt ook besluiten om niet voor euthanasie te kiezen maar het proces gewoon te laten gaan. U zult dan steeds vermoeider worden, steeds meer slapen. Als het sterven dan echt in zicht komt, niet langer dan een paar dagen op zich laat wachten, en u zou pijn hebben, dan kan er palliatieve sedatie worden toegepast. Dan zult u pijnstilling en eventueel slaapmiddelen toegediend kunnen krijgen als er sprake zou zijn van pijn, benauwdheid, onrust of ander lijden" hoorden we de arts zeggen. "Ik denk dat ik dat eigenlijk wil" zei hij. En dat voelde goed, zoals het hoorde bij hem, dat was wat bij hem past...Vanaf nu overlaten aan het lot dus, regie uit handen geven... laten gaan zoals het loopt...

In een ziekenhuis kun je niet blijven om te wachten op de dood. En tussen de TL-lampen op klinisch schone kamers wil je dat ook niet. Er was wel 24/7 zorg nodig. Anderhalve week na de hersenbloeding ging hij weer de ambulance in. En weer van die bijzondere hulpverleners die ons overvielen met de vraag "Wij beseffen dat dit uw laatste autorit zal worden, heeft u misschien nog een wens, ergens waar u nog langs wilt rijden om voor de laatste keer te zien?" En terwijl de ogen van mijn zus en mij zich met tranen vulden antwoordde hij nuchter: "Nee hoor, iedereen is in de buurt en als ik iets wil zien vraag ik wel of ze even een foto sturen"

Zijn kamer in het hospice hangt intussen vol met foto's. De belangrijkste dingen zijn besproken. Op dit moment koesteren we de momenten die we nog hebben, ze zijn spaarzaam aan het worden, hij brengt zijn dagen op een paar uurtjes na slapend door... Overlaten aan het lot dus, regie uit handen geven... laten gaan zoals het loopt...

Naschrift: een paar uur na het schrijven van deze blog ging het ineens heel hard en zat ik aan de rand van zijn bed, samen hand in hand... terwijl we elkaar vasthielden heeft hij de regie uit handen gegeven en het leven los gelaten... mijn grote lieve stoere dappere broer... wat een intens onbeschrijflijk gemis, maar wat ben ik trots op hem...

Kijk en luister Pete Philly feat Alain Clark - Let It Go
Kijk en luister Pete Philly feat. Alain Clark - Let It Go (live)




Reacties

  1. Ik betuig mijn diepgemeend medeleven met je, en je familie.
    We zagen het allemaal aankomen en er was helemaal niets aan te doen.
    Ik hoop dat jullie de kracht vinden om je eroverheen te zetten.
    Veel sterkte gewenst met het verlies van je broer.
    Hartelijke groet,
    Jules Zollner.

    P.S. Ik hoop dat jullie toen hij nog goed was een paar bandopnamen
    hebben gemaakt van zijn stem.
    Dat geeft vooral later heel veel plezier.

    Groet, Jules.

    BeantwoordenVerwijderen

Een reactie posten