"Do it Any Way You Wanna"

 "Iets vervelends wat je vroeger hebt meegemaakt hoeft niet per definitie een trauma te heten he?" hoorde ik een psycholoog vertellen die EMDR-therapie toe past in haar praktijk. "Maar soms is het gewoon wel goed om die vervelende ervaring eens aan te gaan, nader te bekijken en een betere plek te geven", vervolgde ze haar verhaal.  Geen rare gedachte als je het mij vraagt, en ik hoor steeds meer mensen om me heen die dat aangaan en ook de ervaring met EMDR opdoen. 

EMDR staat voor Eye Movement Desensitization and Reprocessing, afgekort tot EMDR, en is een therapie voor mensen die last blijven houden van de gevolgen van een schokkende ervaring, zoals een ongeval, seksueel geweld of een geweldsincident. EMDR werd meer dan 25 jaar geleden voor het eerst beschreven door de Amerikaans psychologe Francine Shapiro. In de jaren daarna werd deze procedure verder uitgewerkt en ontwikkeld tot een volwaardige en effectieve therapeutische methode (bron: Vereniging EMDR Nederland)

Ik kom door mijn werk regelmatig mensen tegen die dit soort schokkende ervaringen meemaken. Met het plegen van een misdrijf houdt een dader vaak niet rekening met het enorme leed dat hij of zij veroorzaakt. Vaak hoor je ook als iemand een straf krijgt voor wat hij heeft gedaan dat slachtoffers of nabestaanden zeggen "hij komt weer vrij, maar wij hebben levenslang!"

In hele heftige zaken worden slachtoffers of nabestaanden ook regelmatig geconfronteerd met de media. Misdaad met alle vreselijke gevolgen vandien levert nieuws op. De mens is geïnteresseerd in leed dat anderen overkomt. Maar als je zelf slachtoffer bent, of betrokkene omdat iemand van wie je houdt vermist is, of dood wordt gevonden, dan ben je ook al snel een prooi voor journalisten. En midden in die storm zit je daar vaak niet op te wachten want heb je meer dan genoeg aan alle emoties die je overspoelen.

Vorige week was ik te gast bij Namens de Familie. Namens de Familie helpt slachtoffers, nabestaanden en achterblijvers bij het omgaan met de media. Zodat zij zich kunnen focussen op wat voor hen op dat moment echt van belang is. Ze bieden hun hulp aan mensen nadat zij zijn doorverwezen via de politie, het Openbaar Ministerie, het ministerie van Buitenlandse Zaken of via Slachtofferhulp Nederland. Namens de Familie begeleidt en adviseert bij woordvoering en media-optredens zodat de juiste verklaring op het juiste moment gegeven wordt. Om de familie en verwanten te ontlasten kan de media-adviseur als aanspreekpunt fungeren voor media, politie en andere instanties (bron: Namens de Familie).

De organisatie is mede opgericht door de oom van Anne Faber, Hans Faber. Zijn familie kreeg tijdens de vermissing van en zoektocht naar zijn nichtje, een enorme lading media achter zich aan. Het werd duidelijk dat het ongelooflijk waardevol is om de media-aandacht voor families na calamiteiten en persoonlijke drama’s in goede banen leiden. Het is niet de intentie van de organisatie om families af te schermen voor media. Al kan het natuurlijk zijn dat families niet in de openbaarheid willen voorkomen. In die gevallen maken ze dat media kenbaar. Voor media kan het wel weer handig zijn een aanspreekpunt te hebben om in contact te komen met families. Namens de Familie neemt die rol dan op zich.

Ook voor het Openbaar Ministerie kan het heel prettig zijn om met een professional van Namens de Familie contact te hebben. Het contact in dit soort heftige zaken over de stand van het onderzoek loopt over het algemeen via familierechercheurs van de politie, maar op een zeker moment komt er ook contact tussen de familie en het OM, met name met onze slachtoffer-coördinatoren. Het is ingewikkeld als je soms, tijdens een nog lopend onderzoek, moet zeggen dat je in het belang van dat onderzoek bepaalde informatie niet kan geven. Zeker als je dat moet zeggen tegen mensen die net hun zoon, dochter, man, vrouw, vader of moeder zijn verloren. Alle informatie die wij dan geven komt terecht in een vat met emoties (geheel begrijpelijk). Door daar iemand van Namens de Familie bij te hebben, die minder emotioneel betrokken is, kan die persoon de informatie later nog een keer rustig herhalen naar de nabestaanden, dan wel slachtoffers toe.

Ik ben enthousiast over Namens de Familie. Ik werkte dan ook graag mee aan een filmpje (zie: Namens de Familie ) waarin ik heb uitgelegd wat het OM en Namens de Familie voor elkaar kunnen betekenen.  En ik vond het dan ook leuk om in gesprek te gaan met de mensen die zich voor deze organisatie inzetten.

Nadat ik gesproken had met deze mensen begon ik die avond aan een boek dat ik recent getipt had gekregen. "De Keuze" van Edith Eva Eger. Eger, een vrouw van in de tachtig, is klinisch psycholoog. Ze heeft in de Tweede wereldoorlog de concentratiekampen Auschwitz en Mauthausen overleefd. Veel van haar familieleden en vrienden zijn niet teruggekomen na de oorlog. Ze heeft er jaren over gedaan om dat trauma van het verblijf in de kampen en het verlies van dierbaren een plek te geven. In haar voorwoord schrijft ze dat er een verschil is tussen " het slachtoffer worden van" en "de slachtofferrol". Ze geeft aan dat de kans groot is dat we gedurende ons leven allemaal wel een keer op een bepaalde manier ergens slachtoffer van worden. Op een bepaald moment zullen we lijden onder een kwelling, ramp of misbruik, veroorzaakt door omstandigheden, mensen of organisaties waar we geen invloed op hebben. Dat is "het slachtoffer worden van". Het komt van buitenaf.

Daartegenover staat de slachtofferrol, die van binnenuit komt. Niemand kan van jou een slachtoffer maken. Dat kan alleen jijzelf. We worden niet een slachtoffer door wat er met ons gebeurt, maar doordat we ervoor kiezen om vast te houden aan onze slachtofferrol. Eger spreek van het ontwikkelen van de denkwijze van een slachtoffer: "een manier van denken en zijn die star, verwijtend, pessimistisch, bestraffend en zonder gezonde beperkingen of grenzen is. We zitten dan vast in het verleden, we zijn niet in staat te vergeven. Wanneer mensen kiezen voor die beperkte denkwijze van het slachtoffer, worden we onze eigen gevangenisbewaarders".    

Stof om over na te denken. Het sluit misschien wel aan bij wat oud strafrechter Frank Wieland zei in een interview in de Volkskrant in december 2019: "Als een slachtoffer zegt: de dader heeft twee jaar gekregen maar ik heb levenslang, dan denk ik: dat doe je zelf. Dat is hard, maar dat doe je echt zelf. Leef met je verlies, het kan je gebeuren. Het kan ons allemaal gebeuren. Vreselijk, maar leef ermee. Je kunt ook onder de tram komen en een been verliezen. Er is geen andere manier dan het te accepteren."

Zijn uitspraken brachten veel teweeg omdat hij ook stelde dat de rechten voor slachtoffers in de rechtszaal te ver zijn doorgeschoten. De meningen verschillen daarover. Slachtofferhulp Nederland en ook advocaten die slachtoffers bijstaan vinden juist goed dat slachtoffers of nabestaanden een grotere rol hebben gekregen in het strafproces. Met wie je het ook eens bent, ik kan me niet voorstellen dat er mensen zijn die slachtoffers of nabestaanden na de heftige tijd die ze doormaken geen rust gunnen. En die rust creëer je dus misschien al wel door als de storm opsteekt Namens de Familie in de arm te nemen, en als de storm is gaan liggen jezelf in de spiegel aan te kijken en je af te vragen of je in de slachtofferrol wilt blijven hangen. Dat het enorme moeite kost om daar uit te komen kan ik me voorstellen. En juist daar kan die EMDR-therapie dan misschien wel weer een mooie rol spelen. En het lezen van het boek van Edith Eva Eger... hoe heftig alles ook is wat je overkomt, zij laat zien dat je altijd een keuze hebt. 

Kijk en luister People's Choice - Do It Any Way You Wanna

Reacties

  1. Uiteraard heb ik dit boekwerkje van die kleine kittige professional én ervaringsdeskundige direct besteld.
    Jarenlange (neoliberale) bezuinigingen dwingen ons nu om de put pas te dempen als het kalf verdronken is. Laat echter de nieuwe regering te langen leste die bezuinigingen op hulpverleningsinstanties, politie en justitie terugdraaien, zodat er in de preventieve sfeer flinke stappen gemaakt kunnen worden met minder slachtoffers en 'achterblijvers' tot gevolg. In de onvermijdelijke gevallen zal Justitie 2.0, "Namens de familie", slachtofferhulp Nederland én EMDR hopelijk enig soelaas kunnen bieden. Zonder hoop geen leven.

    BeantwoordenVerwijderen

Een reactie posten