"Vulnerable"

"Dat praten over gevoel, je kwetsbaar opstellen, dat is wel een ding he? Daar zijn wij in de familie niet altijd even goed in". Ik zat aan tafel met één van mijn neefjes. Nou ja neefJE... intussen midden 20 en het studentenleven zo goed als achter zich. Ik had hem al een tijd niet gezien, maar wat hadden we een leuke avond. Hij kwam binnen met een trommel vol met heerlijke koeken van het Amsterdamse Koekenmannetje. Mijn zeventienjarige vond het ook maar wat leuk dat hij zijn grote neef weer eens zag en luisterde aandachtig naar zijn verhalen (en loerde verheugd naar de inhoud van de trommel).  De studententijd, wonen in een studentenhuis met een flink aantal jongens, lid zijn van een studentenvereniging; hij had er veel van geleerd vertelde hij. Onder andere dat kwetsbaar durven zijn, vertellen wat je denkt en voelt, eigenlijk alleen maar waardevol is en niet eng. En het had hem het inzicht gegeven dat wij dat binnen de familie niet altijd even makkelijk doen.

"Ze is een "tough cookie" was de avond ervoor over me gezegd. Ik was te gast bij HLF8, de talkshow van Johnny de Mol jr. om te vertellen over mijn werk, mijn blog en mijn boek. Ik ontkrachtte meteen de woorden "tough cookie" want dat ben ik helemaal niet. De openingsvraag van Johnny was "wat doet een officier van justitie eigenlijk?". Een vraag die me vaker gesteld wordt en telkens blijkt weer dat er best veel mensen zijn die dat niet weten. En dat vind ik eigenlijk helemaal niet raar. Rechters, advocaten, officieren van justitie: allemaal figuren in toga. Maar wie nou exact wat doet? 

Een officier van justitie werkt bij het Openbaar Ministerie en vervolgt namens de staat mensen die verdacht worden van het plegen van een strafbaar feit. Wat strafbare feiten zijn is voor het overgrote deel vastgelegd in het Wetboek van Strafrecht. Maar ook in bijvoorbeeld de Wet Wapens en Munitie, de Wegenverkeerswet en de Milieuwet staan gedragingen genoemd die strafbaar zijn. De politie verzamelt, in samenspraak met een officier van justitie, het bewijs. Er zijn ook andere instanties die verdachten opsporen en bewijs verzamelen, denk bijvoorbeeld aan de FIOD of de Rijksrecherche. De FIOD is de opsporingsdienst van de Belasting en de Rijksrecherche heeft als belangrijkste taak het opsporen en onderzoeken van (vermeend) strafbaar gedrag van overheidsfunctionarissen. Als er voldoende wettig en overtuigend bewijs is kan een officier van justitie besluiten om een verdachte te dagvaarden en voor de rechter te laten komen. Daar vertelt de officier van justitie tijdens het requisitoir (bij advocaten heet dat pleidooi) waarom en welke straf iemand zou moeten krijgen. De rechter beslist uiteindelijk of het bewijs voldoende wettig en overtuigend is, of iemand straf moet krijgen en welke straf dat dan moet zijn. 

Als officieren krijgen we best veel ellende voor onze neus. Omdat ik de zedenportefeuille heb zie ik veel zaken waarin mensen slachtoffer zijn geworden van verkrachtingen, incest, ontucht en andersoortige zedenfeiten. Daarnaast word ik geconfronteerd met mensen die iemand kwijt zijn geraakt door een verkeersongeval of zelf als slachtoffer van een dergelijk ongeluk blijvend invalide zijn geworden. Maar ook komen er mensen op ons pad die slachtoffer zijn geworden van straatroof, overvallen op hun woning of winkel, babbeltrucs, mishandelingen, ontvoering, brandstichting. En dan mogen we de nabestaanden van mensen die omgekomen zijn door moord, doodslag of andersoortige levensdelicten niet vergeten. Veel ellende dus... Maakt dat me een tough cookie? Nee, dat denk ik niet. Ik kan mijn werk best goed mijn werk laten, maar ik heb in de loop der jaren ook geleerd en gezien wat de kracht van kwetsbaarheid is, hoeveel meer je bereikt als je soms laat merken dat je het even niet goed weet, dat je verdriet hebt, dat je je rot voelt en dat je geraakt wordt door wat mensen elkaar aan doen, of wat je zelf overkomt. 

Dat maakt ook dat ik het belangrijk vind om te horen wat voor een leven een verdachte heeft. Wat heeft hem of haar ertoe gebracht om iets te doen wat niet mag? Wat kunnen we doen om ervoor te zorgen dat iemand niet nog een keer de fout in gaat? Zijn drugs of alcohol een probleem, moet er begeleiding komen om af te kicken? Weet iemand niet goed om te gaan met (te veel) tegenslag en wordt diegene daardoor snel boos waardoor er geslagen wordt, moeten we dan een agressieregulatie-cursus eisen? Heeft iemand moeite om alles goed te organiseren voor zichzelf, is dan begeleiding door de Reclassering een idee? Zijn de ouders van een kind niet in staat het kind goed op te voeden waardoor het ontspoort, is dan familie-therapie een oplossing? En zo zijn er allerlei mogelijkheden te verzinnen. 

Straffen heeft verschillende doelen. Behalve dat we willen dat een straf anderen afschrikt om iets strafbaars te doen en het duidelijk wordt dat de gedraging onacceptabel is (vergelding), is het ook van belang dat, als de kans dat iemand weer de fout in gaat groot is, we diegene vast zetten zodat de maatschappij beschermd is voor nieuwe acties van die persoon. En tenslotte willen we dus voorkomen dat een dader nog een keer de fout in gaat. En bij dat laatste hoort wat mij betreft ook mededogen voor een verdachte, inzien dat ook die persoon een kwetsbare kant heeft. Luisteren naar wat zijn of haar verhaal is, iemand zien, naar iemand luisteren en kijken of je iemand kunt helpen om in te zien dat het niet weer moet gebeuren. 

Maar om van iemand te horen wat hem of haar echt dwars zit, om iets kwetsbaars te laten zien van jezelf, dat is voor velen dus best ingewikkeld. Wat heb je nodig om in te zien dat het juist mooi is als je je kwetsbaarheid laat zien, om in te zien dat kwetsbaar zijn juist krachtig is? De Amerikaanse hoogleraar Brené Brown doet al jaren onderzoek naar kwetsbaarheid, moed en schaamte. Haar Tedtalk over de kracht van kwetsbaarheid is miljoenen keer bekeken. Ze vertelt (en schrijft daar ook over in haar boeken) wat het betekent om je kwetsbaar op te stellen in een wereld die gericht is op perfectionisme en het nemen van risico's zonder dat succes gegarandeerd is.  

Ik heb het van huis niet echt meegekregen, dat kwetsbaar zijn en praten over je gevoelens, en allemaal om verklaarbare redenen. Dus ik ben er thuis, in de opvoeding van mijn eigen kind, extra alert op dat praten over wie je bent, wat je voelt, wat je dwars zit, wanneer en waardoor je verdrietig bent of geraakt wordt door anderen gewoon besproken kan worden. En je krijgt wat je geeft, als ik laat zien dat ik het af en toe ook even moeilijk heb durft mijn omgeving ook te vertellen wat hen dwars zit of waar men onzeker over is. Ik heb het gaandeweg geleerd, doorgekregen door vriendschappen, liefdes, studententijd, werk, een kind krijgen, scheiden, mensen verliezen van wie je houdt, en ik ben er uiteraard ook wel eens mee op mijn snoet gegaan. Het is het waard wat mij betreft. Het maakt relaties en vriendschappen diepgaander en meer vertrouwd. 

We hadden dus leuke en mooie gesprekken met de neef. Het was openhartig, voelde vertrouwd en veilig. Concluderend dat we allebei horen bij een familie waar praten over je gevoel en emoties niet altijd even makkelijk gaat konden we ook concluderen dat wij intussen inzagen dat het juist heel belangrijk is om het wel te doen en daarin ook kritisch te zijn naar jezelf. En dat dat soms confronterend en lastig is... dat nemen we op de koop toe. Alleen dan kun je groeien in wie je bent en wie je wilt zijn.

Kijk en luister Selena Gomez - Vulnerable

Kijk de Ted Talk van Brené Brown - The power of vulnerability