Sexcrime

Time flies... 2023 is in aantocht. Tot mijn schrik zie ik dat ik dit jaar maar vier blogs heb gepost. Was er niet genoeg te vertellen? Waren er minder spraakmakende zaken? Nee, zeer zeker niet. Ik vrees dat er zoveel werk te verzetten was dat ik simpelweg niet ben toegekomen aan vaker schrijven. 

En dat werk... dat zat 'em voornamelijk in een enorme berg zedenzaken. De uitzending van BOOS over grensoverschrijdend seksueel gedrag zorgde voor een hausse aan aangiftes... en we hadden er helaas al meer dan genoeg liggen. En al dat werk met overal een tekort aan mensen, bij de zedenpolitie, bij het Openbaar Ministerie (geïntereseerd in een baan als officier, kijk op de site van het OM ); het is aanpoten. 

Het jaar begon dus met de uitzending van Tim Hoffman's BOOS. En dat heeft het hele jaar door overal wel een follow-up gehad. Van aangiftes tegen bekende Nederlanders, discussies over wat er nu wel en niet (seksueel) grensoverschrijdend is, tot het instellen van een regeringscommissaris grensoverschrijdend gedrag.

Er is dus veel in beweging op dit vlak. Daarom kies ik er voor om nu, tegen het einde van het jaar, nog eens stil te staan bij hoe het nu strafrechtelijk zit. Want hoe er in de maatschappij over gesproken wordt en hoe het juridisch nu precies zit lijkt soms voor verwarring te zorgen. Nee, ik ga je niets vertellen over wat er bij ons als Openbaar Ministerie precies is binnen gekomen. Niets over aangiftes, aangevers, tegen wie aangifte is gedaan of wat dan ook. Niets over de sfeer bij The Voice of Holland of op de Gooische Matras. Niets over of er onderzoeken lopen en als, wat de stand van zaken daarvan zou zijn.

Wat wel dan?

Er staan een heleboel wetsartikelen in ons Wetboek van Strafrecht die het plegen van bepaalde seksuele handelingen strafbaar stellen. Dat gaat bijvoorbeeld om seks met kleine kinderen, met volwassenen, met mensen die verminderd toerekeningsvatbaar zijn, met dieren, maar ook om het maken van kinderporno of het bezit ervan. 

 Ik wil graag uitleg geven over een paar zedenfeiten die zijn opgenomen in ons Wetboek van Strafrecht, namelijk de twee die in de volksmond denk ik het meest bekend zijn: aanranding en verkrachting. Wanneer hebben we het over aanranding en wanneer over verkrachting? 

Artikel 246 van ons Wetboek van Strafrecht stelt: 

Hij die door geweld of een andere feitelijkheid of bedreiging met geweld of een andere feitelijkheid iemand dwingt tot het plegen of dulden van ontuchtige handelingen, wordt, als schuldig aan feitelijke aanranding van de eerbaarheid, gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste acht jaren of geldboete van de vijfde categorie.

En in artikel 242 Wetboek van Strafrecht staat:

Hij die door geweld of een andere feitelijkheid of bedreiging met geweld of een andere feitelijkheid iemand dwingt tot het ondergaan van handelingen die bestaan uit of mede bestaan uit het seksueel binnendringen van het lichaam, wordt als schuldig aan verkrachting gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste twaalf jaren of geldboete van de vijfde categorie. 

In beide wetsartikelen staan de woorden “geweld, of een andere feitelijkheid of bedreiging met geweld of een andere feitelijkheid”. Wanneer we als OM een aangifte gaan beoordelen om te kijken of er sprake is van aanranding of verkrachting moeten we eerst vast stellen of er ontuchtige handelingen hebben plaatsgevonden dan wel seksueel binnendringen, en daarnaast of dat is gebeurd doordat er door de dader geweld is gebruikt, de dader het slachtoffer bedreigd heeft met geweld of dat er iets anders (=een andere feitelijkheid) heeft plaatsgevonden waardoor het slachtoffer zich gedwongen voelde om de handelingen te ondergaan. 

Om maar eens bij het begin te beginnen. Ontuchtige handelingen, waar kun je aan denken? Volgens onze wetgever gaat het dan om handelingen van seksuele aard die in strijd zijn met de sociaal-ethische norm. Voorbeelden? Iemand die je bij de borsten grijpt, in je kruis aanraakt, je billen vastgrijpt terwijl je dat niet wil. Ook een tongzoen valt daaronder. Seksueel binnendringen? Als iemand met zijn vingers of penis genitaal, vaginaal, anaal of oraal bij je binnendringt. Het helemaal binnendringen van de penis in de vagina is niet vereist. Er kan namelijk ook sprake zijn van seksueel binnendringen wanneer (ik benoem het even zoals de Hoge Raad dat heeft gedaan in één van haar arresten)de tong of de vinger de kittelaar aanraakt en daartoe de grote en kleine schaamlippen opent . Overigens kan dit binnendringen ook met een voorwerp of een dier zijn (mensen doen van alles…).Maar dan, als we hebben vastgesteld dat er sprake moet zijn van ontuchtige handelingen of seksueel binnen dringen, dan moeten we gaan kijken of er sprake is geweest van dwang, en van geweld of een andere feitelijkheid dan wel bedreiging met geweld of een andere feitelijkheid.

Die dwang, wanneer kunnen we zeggen dat iemand zich gedwongen heeft gevoeld? De dwang moet zo zijn dat de ander zich naar redelijke verwachting niet tegen de seksuele handelingen heeft kunnen verzetten, dan wel door toedoen van de verdachte in een zodanig bedreigende situatie is gebracht dat deze zich daaraan niet heeft kunnen onttrekken. Of dat het geval is hangt af van de concrete omstandigheden van het geval. We kunnen dus niet alle situaties met elkaar vergelijken. Er zijn hier wel verschillende uitspraken over gedaan die voorbeelden opleveren. Zo levert het profiteren van omstandigheden geen dwang op. En het enkele bestaan van een afhankelijkheidsrelatie of een wetenschap van een licht verstandelijke beperking is ook onvoldoende om te kunnen spreken van dwingen. Van dwingen kan dan weer wel sprake zijn in een geval dat door onverhoeds handelen verzet wordt voorkomen. Dit was het geval toen een 80-jarige vrouw verkracht werd en dat zo plotseling gebeurde dat zij zich amper kon verzetten. Overigens is niet vereist dat duidelijk moet zijn geweest dat het slachtoffer zich verzet heeft. We weten allemaal intussen dat een van de reacties bij dit soort gebeurtenissen bevriezen kan zijn.

Ik denk dat bijna iedereen zich wel wat kan voorstellen bij geweld of bedreiging met geweld. Als je (tegen je zin) vastgebonden wordt, geslagen wordt, met als doel dat men seks met je wil of ontuchtige handelingen bij je wil plegen, dan snappen we wel dat er sprake is van gedwongen worden tot het ondergaan van deze handelingen. En dat snappen we ook als er bijvoorbeeld sprake is van iemand die een pistool op je hoofd zet en je dreigt neer te schieten, of iemand die je dreigt te slaan, of misschien wel dreigt een van je dierbaren iets aan te doen. Het geweld moet van voldoende kaliber zijn om de weerstand van het slachtoffer te breken, aldus de juridische leerstukken hierover. 

Maar wanneer is er sprake van een andere feitelijkheid? Hierbij kun je denken aan psychische druk. Bijvoorbeeld het dreigen om naaktfoto’s openbaar te maken. Of als iemand onder invloed van drugs zo bedreigend is dat men zich niet durft te verzetten. Ook het iemand buiten bewustzijn brengen om daarna seks met diegene te hebben kan gezien worden als een andere feitelijkheid. 

Ook kan er sprake zijn van andere feitelijkheden dan geweld wanneer iemand een ander in een afhankelijkheidsrelatie zo intimideert en kleineert en met het door hem verworven psychische overwicht iemand zo manipuleert, dat iemand zo bang is voor de woedeaanvallen van de dader als diegene niet zou doen wat de dader van hem wil, dat je de seks maar laat gebeuren. Is dit te volgen? Denk aan de situatie waarin iemand zich zo gedraagt dat je enorm verliefd op hem wordt, diegene voor je gaat zorgen, met je gaat samenwonen en je misschien wel financieel totaal afhankelijk van hem maakt. En vervolgens zich ontpopt tot iemand die snel enorm boos wordt als je niet doet wat hij wil. Die dan gaat kleineren, beledigen, intimideren, buien waar je zo bang van wordt dat je ze liever wilt voorkomen. En dus dan de seks maar voor lief neemt terwijl je eigenlijk helemaal geen seks wilt.

Je kunt ook denken aan ernstige ongewenste intimiteiten op de werkvloer, maar de feitelijkheid moet dan wel zo bedreigend zijn dat het slachtoffer er ook echt door wordt gedwongen, dus geen weerstand kan bieden.Het ligt dus allemaal genuanceerd: het moet per geval bekeken worden en dan nog kan het allemaal moeilijk zijn om te bewijzen. Bij een zedenfeit zijn immers over het algemeen geen getuigen. Dus moet er gekeken worden of er ondersteunend bewijs is voor een aangifte. Mogelijk DNA-sporen (tot een week na een verkrachting kan er inwendig sperma aangetroffen worden), mogelijk gesprekken via What'sapp, mogelijk mensen die het slachtoffer na het gebueren totaal overstuur hebben opgevangen. En als het bewijs niet voldoende is en we kunnen het juridisch niet rondkrijgen, dan wil dat nog niet zeggen dat we twijfelen aan een aangifte. We moeten het alleen langs de lat van het Wetboek van Strafrecht leggen. En dat maakt het dus soms moeilijk om te komen tot voldoende wettig en overtuigend bewijs.

2022, ik heb het idee dat ik de kerstversiering van 2021 nog maar net naar zolder heb gebracht. Intussen hangt onze nieuwste aanwinst, Kees, rode kater van 6 maanden oud, in de nieuwe kerstboom. Rode Je-weet-wel-kater Karel (11 jaar oud) kijkt wat meewarig toe, zich afvragend of hij mee moet doen of zichzelf een boze bui van één van de baasjes moet besparen. Ik wacht nog even met de verlichting en de ballen in de boom hangen. Kees is net gecastreerd... Ongewenste zwangerschappen kan hij dus niet meer veroorzaken. Grensoverschrijdend gedrag hebben we hem helaas nog niet af kunnen leren. Klusje voor 2023: de kat beter opvoeden. Als iedere

ouder zijn kind vanaf nu tijdens de opvoeding nog beter meegeeft wat er wel en niet grensoverschrijdend is, wat consent betekent als je met iemand het bed in duikt... zouden we dan over jaren minder zedenrechercheurs en zedenofficieren nodig hebben? Ik hoop het van harte! Ik wens iedereen in ieder geval een veilig en zorgeloos 2023 toe, met veel liefde en geluk (thuis, op de werkvloer... en in bed!) Oh, en mijn goede voornemen, ik ga weer meer blogs proberen te schrijven! Tot in 2023!!

Kijk en luister Eurythmics - Sexcrime